​

Hər dəfə mən onun maşınının cihaz panelinə baxanda bu cür təhsilli tarixçini, musiqiçini, şairi və Allaha sadiq bir insanı bəşəriyyətə öz töhfəsini bu şəkildə etməyə nəyin məcbur etdiyi barədə yalnız gümanlar qura bilirdim. Bir dəfə biz Qaratəpə adlanan yerdə bir restorana nahara getdik. Hesabı gətirəndə Hilal onu özünün ödəcəyini israr etdi; o, hesabı verdi, lakin ofisiant qayıdıb “Məmməd-Əmin”lərdən birini geri qaytararaq dedi ki, pul çox köhnə və cırıqdır. Hilal ayağa qalxaraq restoran sahibi qarşısında tam itaətkarcasına üzr istəyib əskinazı dəyişdi.

Bir qədər sonra biz maşına oturanda mən gördüm ki, o, həmin cırıq pulu cihaz panelinə qoydu və dedi ki, artıq neçə vaxtdı bu puldan canını qutarmaq istəyir, lakin heç kim onu qəbul etmir. O, izah etdi ki, Sovet dövründə cırıq pulları dəyişdirmək olardı, lakin Qarabağ müharibəsindən və Sovet İttifaqının dağılmasından sonra bu, çətin məsələdir. Mən ondan soruşdum: “Əgər bu pulu heç kim qəbul etmirsə, nəyə görə siz onu Allaha təklif edirsiniz? Siz inanırsınız ki, O, bunu qəbul edəcək?” Hilal məni sakitləşdirərək dedi ki, onun bir planı var. O, dedi ki, həmin pulu Yevlax yaxınlığındakı işləməyən nəzir qutusuna atacaqdır. Həmin gün mən başa düşdüm ki, müasir dünyada insanlar nəzir qutusuna necə baxırlar. Onlar artıq insanlara lazım olmayan pulların yığımı üçündür. Lakin yetkinliyin bu yeni dövründə Allah yolunda ianə nəsə daha böyük bir şey olmalıdır.

Qəlbimin dərinliklərində mən tam səmimiyyətlə inanıram ki, ritual ianələrdən fərqli olaraq əsl səxavətliliyin, fədakarlığın və bəşəriyyətə xidmətin öyrənilməsi Hilal kimi səmimi və Allahı sevən bir şəxsiyyətin ruhani nəhəngə çevrilməsi gücünə malikdir. Mənim üçün Hilalın hekayəsi tarixdə bizim mərhələmizin parlaq nümunəsidir - köhnə dünya nizamı bağlanır və Həzrət Bəhaullahın Yeni Dünya Nizamı açılır. Köhnəlmiş ənənələrin qalıqları mövcuddur, lakin onlar tədricən əvəzlənir. Biz öz vaxtımızı, gücümüzü və malımızı bəşəriyyətin çiçəklənməsinə bəxş etmək üçün zəruri olan yeni vərdişləri, biliyi və intizamı qarşılamağa səylə çalışmalıyıq.

Hilal çox işləyirdi və onun hər şeyi var idi, lakin o, həmişə öz şəxsi həyatına görə narahat idi. Bir dəfə o, xora xəstəliyinə tutuldu və onu təcili Bakıya apardılar. Mən bir daha onu heç vaxt görmədim. Bəlkə də, onun öz səxavətli qəlbinin tərbiyəsinə daha yaxşı yanaşması olsaydı, o, daha sağlam və sevincli olardı. Ən azından, Kristin Smit və Hilari Devidsonun “Səxavətliliyin təzadı: verdikcə - artırırıq, tamahkarlıq etdikcə - itiririk” adlı yeni tədqiqatında deyilir: “səxavətlilik çox vaxt beyində və bədəndə məmnunluq və mükafatlandırma təcrübəsini artıran kimyəvi proseslərə səbəb olur, stresi azaldır və ağrını kəsir ki, bu da, bir qayda olaraq, xoşbəxtlik və sağlamlığın artmasına gətirib çıxarır”.

Nəzir qutusu kimi köhnə ənənələrin taleyini başa düşmək bizim adımızın Ruhani Məhfilin zərfləri üzərində yazılmasının vacibliyini başa düşməyimizə kömək edir. Bütün bunlar hamısı bəşəriyyətin hazırkı yeniyetməlik dövrü üçün Həzrət Bəhaullahın Zühuru tərəfindən əsaslı surətdə yaradılmışdır. Bu gün kimsə özündə yeni vasitələr dəsti ilə səxavətlilik ruhunu inkişaf etdirməmişdirsə, qəzetə bükülüb soyuducuda gizlədilmiş yüz dollarlıq əskinazlar dəstələri ilə xoşbəxt ola bilməz.

Əsas sual bundan ibarətdir ki, əgər Hilal öz ianəsini, üzərində adı yazılmış zərfə qoysaydı, o, həmin cırıq pulu vermək barəsində heç düşünə bilərdimi? Mənim Hilalı tanıdığıma görə “Heç vaxt” deyə bilərəm! Onda Allah qorxusu var idi. Sadəcə onun öz möminliyini ifadə etmək üçün yaxşı kanalı olmamışdır; əvəzində onun tənha və küləklərin sovurduğu yolun qırağındakı nəzir qutusu var idi. Həqiqətən də Allah qorxusu bizim hamımıza Rəbbimizin hədiyyəsi olaraq bizi özümüzə qarşı nalayiq və yaraşmaz əməllərdən qorumaq üçün verilmişdir. 

​